Thuisgevoel in een toeristenbuurt
Voor haar masterscriptie Sociologie onderzocht Willemijn Oosterhof in het najaar van 2016 toerisme en thuisgevoelens in het cluster van de Damstraat, Oude Doelenstraat, Oude Hoogstraat en Nieuwe Hoogstraat in het centrum van Amsterdam. Willemijn schreef haar afstudeerscriptie in het Engels met de titel ‘Feeling at home in a commodified neighbourhood’. Ze is geslaagd en wij willen u deze scriptie niet onthouden.
De Damstraatjes liggen in het oude historische centrum van Amsterdam, waar het toerisme in het najaar van 2016 is uitgegroeid tot een hot topic. De snelle groei van het toerisme heeft niet alleen geresulteerd in een groeiend aantal toeristen, maar ook in een toename van de toeristische voorzieningen en consumptie mogelijkheden. Willemijn sprak buurtbewoners op en rond de Damstraatjes over de verandering van het straatbeeld, hun ervaringen met het leven in een toeristische wijk en of zij zich daarin nog wel thuis voelen.
De resultaten van deze studie tonen dat het toerisme thuisgevoelens kunnen ondermijnen:
- De overlast die het gedrag van sommige toeristen teweegbrengt heeft een negatieve invloed op thuisgevoelens. Niet de toerist zelf, maar een bepaald gedrag in combinatie met grote hoeveelheden bezoekers in de omgeving creëert spanning.
- De drukte in de stad ondermijnt publieke familiariteit. Een voorbeeld hiervan is dat het herkennen van bekende gezichten in de publieke ruimte wordt verstoord door de grote aantallen toeristen. Het ontstaan van een gemeenschapsgevoel, wat kan resulteren uit deze familiariteit, staat hierdoor onder spanning.
- Thuisgevoel kan ook worden geïnterpreteerd als de manier hoe bewoners doen in de stad, dus de lokale gebruiken en routines. Dit onderzoek laat zien dat deze gebruiken onder druk kunnen komen te staan. Een voorbeeld hiervan is dat er geen ruimte meer is voor de bewoners in lokale stamcafés.
Bovendien zijn sommige bewoners geïrriteerd door de vercommercialisering van typisch lokale praktijken, zoals fietsende toeristen of winkels die ‘echte Nederlandse’ kaas verkopen. De openbare ruimte wordt gebruikt voor entertainment; de buurt wordt een toeristische speeltuin, waarin de woonfunctie wordt onderdrukt. Willemijn ontwikkelde daarom het concept ‘entertainment pressures’ wat gedefinieerd kan worden als de uitoefening van gecommodificeerde (vermarkte) vormen van entertainment in de publieke ruimte, ondersteund door de toeristenindustrie. Deze druk kan leiden tot een verzwakking van het thuisgevoel wat vervolgens kan resulteren in vertrek uit de buurt.
Het is belangrijk om te vermelden dat niet alle bewoners de aanwezigheid van toerisme (zowel toeristen als de toeristische sector) in de buurt als negatief ervaren. Deze groep benadrukt dat toerisme altijd een deel geweest is van hun buurt. Ze distantiëren zich bovendien van de groep bewoners die zich openlijk tegen het toerisme verzetten. Naast deze tolerante houding tegenover toerisme, zijn er nog andere manieren opgemerkt waarop bewoners met het toerisme in de buurt omgaan. Hieronder vallen het (overwegen om te) verhuizen uit de buurt en het tijdelijk uit de buurt wegvluchten (bijvoorbeeld tijdens piekmomenten, zoals weekenden of festivals). Daarnaast kiezen sommige bewoners er bewust of onbewust voor om plekken te mijden. De laatste strategie is verzet tegen het groeiend toerisme.
Concluderend, dit onderzoek laat zien hoe thuisgevoelens van gevestigde bewoners kunnen worden beïnvloed door het groeiende toerisme in hun buurt. Verschillende factoren, zoals de entertainmentindustrie, het gedrag van sommige toeristen en het veranderende winkellandschap dragen bij aan het verminderen van het thuisgevoel in de buurt.
Lees hier: Feeling at home in a commodified neighborhood
Commodificatie is het proces waarbij alles wordt ontmenselijkt en voorgesteld als koopwaar. Daardoor krijgen menselijke relaties een steeds zakelijker karakter, wat zijn weerslag heeft op de samenleving.
Als investeerders in huisvesting de leefbaarheid kapot maken… https://t.co/9MbSNIGcVd
— !WOON (@stichtingwoon) 8 maart 2017