Digitale raamreclame, mag dat?

De visite riep opeens: verrek! is het weg? En ja, het scherm met de bewegende reclamebeelden achter het raam van AH was verdwenen. Die reclame waarvoor je twee jaar geleden nog in huis een zonnebril op moest zetten. Tot het na klachten wat gedimd werd, toen moesten alleen nog maar de gordijnen dicht. De reclame was niet alleen daar weg, maar in totaal 8 filialen (voorzover wij weten). Bovenstaande foto’s zijn van het filiaal in de Jodenbreestraat. Maar op andere, vergelijkbare schermen gaan de filmpjes vrolijk door. Hoe kan dat? Een terugblik.

Raamreclame Hudsons Bay
In maart 2019 had deze winkel grote ledschermen met bewegend beeld in de etalage, met een enorme impact op de omgeving. Een handhavingsverzoek van d’Oude Stadt en Werkgroep Buitenreclame werd afgewezen. Daartegen hebben we bezwaar ingediend. Bezwaarcommissie en zelfs de vertegenwoordiger van de gemeente lieten duidelijk merken dat onze bezwaren hout sneden. Het besluit liet echter lang op zich wachten, ondanks een ingebrekestelling, een herinnering begin maart 2020 en een tweede op 14 december 2020. Op 8 januari bericht met excuses en: “het advies zal evenwel worden behandeld in het DB van 26 januari 2021. De beslissing wordt kort daarna naar u toegezonden”.
Pas op 22 april 2021 ontvingen we een besluit: dat kwam er op neer dat we wel gelijk hadden, maar dat het handhavingsverzoek toch werd afgewezen omdat de winkel niet meer bestond.

Raamreclame AH
In februari 2019 deed d’Oude Stadt met de Werkgroep Buitenreclame een handhavingsverzoek inzake de felverlichte ledschermen vlak achter de winkelruiten van verschillende filialen. Mede door klachten van omwonenden. Ook dit duurde en duurde en duurde. En kort na een derde herinnering op 14 december 2020, ontvingen wij bericht dat er inmiddels een voornemen tot handhaving naar AH was gegaan. Het bedrijf kreeg de kans om een zienswijze in te dienen. Het betrof 8 vestigingen binnen het werkgebied van d’Oude Stadt, waaronder een aantal in monumenten.

VTH (vergunningen, toezicht en handhaving) is grondig te werk gegaan. Voor de schermen was geen omgevingsvergunning aangevraagd. Die is nodig omdat schermen zoals dit met de grond verbonden zijn. Dat maakt ze tot bouwwerk. Ook werd duidelijk gesteld dat een vergunning niet zou worden verleend omdat de digitale reclame strijdig is met de welstandsregels voor Amsterdam.

Op 16 juni 2021 viel het besluit: de oplegging van een last onder dwangsom. De schermen moesten weg.

Majestic, Dam 3, 1e verdieping
Januari 2020. Naar aanleiding van verontwaardigde reacties in de buurt maar ook ver daarbuiten over de smakeloze reclamefilmpjes achter het raam van het (eet)café Majestic dient d’Oude Stadt met de Werkgroep Buitenreclame ook hier een handhavingsverzoek in. Ook de VVAB deed dat. Afgewezen omdat handhavers pas na 3 maanden zijn gaan kijken, toen alle horeca vanwege corona gesloten was en er geen reclamefilmpjes te zien waren. Bezwaar tegen die afwijzing ingediend, inmiddels horeca weer open en weer reclamefilmpjes, een bijna hilarische hoorzitting, en tot onze vreugde ontvingen wij op 9 december 2020 bericht dat de bezwaarcommissie geadviseerd had het bezwaar gegrond te verklaren.

Maar het besluit dat wij en de VVAB ontvingen volgde, heel ongebruikelijk, het advies niet. Het stadsdeelbestuur kwam met een contrair advies, en verklaarde de bezwaren ongegrond. Inmiddels was door handhaving wel geconstateerd dat er wel degelijk sprake was van reclamefilmpjes. Het stadsdeel had advies gevraagd aan de CRK (commmissie ruimtelijke kwaliteit, de ‘welstandscommissie”. Dat advies, op 20 januari kwam neer op: de reclame is in strijd met APV en welstandsrichtlijnen voor reclame.

Het is onbegrijpelijk dat de gemeente bewegende reclamebeelden zoals in AH niet toestaat, en hier op de Dam wel. Alleen omdat het ene scherm aan de vloer geschroefd is en het andere niet? Wij, evenals de VVAB, zijn bij de rechtbank in beroep gegaan tegen het besluit.

De gemeente beweerde steeds, onterecht, dat wij een beroep hadden gedaan op “de excessenregeling”. En een adviseur (?) bij de CRK stelde dat de reclame niet toelaatbaar was, maar dat niet van een “exces” gesproken kon worden. Achteraf zien wij dat de CRK al in november 2018 een advies (klik voor details die er niet om liegen) had gepubliceerd:

Ernstig bezwaar
De conclusie:
Het scherm met bewegende beelden op korte afstand achter de ramen, tast de uitstraling van het gevelbeeld van dit gebouw op deze hoogwaardige locatie aan de Dam onevenredig aan.

Welstandsexces volgens het contrair advies:
Daarvan is pas sprake indien het een buitensporige situatie betreft in het aanzien die ook voor niet-deskundigen overduidelijk is.

De excessenregeling op pag. 28 van de welstandsnota de Schoonheid van Amsterdam drukt het anders uit.

Ze (bouwwerken) mogen “niet in ernstige mate in strijd zijn met redelijke eisen van welstand”. Als dit wel het geval is, is sprake van een ‘exces’. Conform artikel 12a van de Woningwet geeft de Commissie voor Welstand en Monumenten (CWM) dan aan dat er sprake is van ernstig bezwaar.

In het advies van november 2018 is dat duidelijk het geval. Dat het in dit geval wellicht niet om een bouwwerk gaat wordt gecompenseerd door de onderbouwing: het reclamescherm is zodanig geplaatst dat het feitelijk onderdeel wordt van het gevelbeeld.
Daarmee wordt het vergelijkbaar met het advies dat in 2017 geleid heeft tot het verwijderen van digitale raamreclame in de Scheldestraat.

Het oordeel is nu aan de rechter …