Fijnmazig Openbaar Vervoer

Op 27 maart 2017 vond de tweede bijeenkomst plaats over de negatieve ontwikkelingen in het Amsterdamse Openbaar Vervoer. Ging de eerste bijeenkomst op 2 december vooral over de veranderingen die gepland zijn tegelijk met het gaan rijden van de NZ-lijn in 2018, nu lag de nadruk op de verslechteringen die al een tijd lang gaande zijn.

Welkom en inleiding
Saar Boerlage (sociaal geograaf en jarenlange ervaring met gemeentelijk apparaat en de stadsregio). heette de ca 35 gasten welkom en gaf een uiteenzetting over de onderwerpen die nu aan de orde zijn.

De eerste bijeenkomst op 2 december ging vooral over de veranderingen die gepland zijn tegelijk met het gaan rijden van de NZ-lijn in 2018. Vandaag lag de nadruk op de verslechteringen die al een tijd lang gaande zijn: het opheffen van tram-en buslijnen, het opheffen van bus- en tramhaltes. Lijn 25 die al opgeheven is, de dreigende opheffing van lijn 14, de dreigende amputatie van een deel van metrolijn 53, enzovoorts. De verdwenen halte bij de Overtoomse Sluis, de halte voor de brug op de Ceintuurbaan waar bejaarden nu een eind moeten lopen om bij een halte te komen, terwijl de tram gewoon blijft stoppen waar hij altijd stopte. Niet om passagiers op te pikken maar vanwege de verkeerslichten. Enzovoorts.

Ook het wijkcentrum is de halte bij de Munt kwijt. Voor verscheidene oudere bezoekers is de afstand van en naar het Spui nu te ver om te lopen: zij zijn nu afhankelijk van het aanvullend openbaar vervoer, dat regelmatig problemen heeft om de mensen op tijd te halen en te brengen.

Als we nu niets doen gaat de sluipende afbraak van het OV gewoon door, en lopen we straks kilometers om bij een halte te komen. Er wordt wel gesteld dat het “maar” 800 meter is, maar dat is hemelsbreed. Daarbovenop komt nog eens de NZ lijn, met alle extra veranderingen en problemen. In maart 2018 zijn de gemeenteraadsverkiezingen, daarmee is mogelijk wel het een en ander te beïnvloeden.

Het comité voor behoud en herstel van het Fijnmazig Openbaar Vervoer is begin februari vanuit het POA (Platform Ouderen Amsterdam) opgericht door Saar Boerlage en Jan van der Vis. Samen met andere bewoners en bewonersorganisaties proobeert het comité het tij te keren. Iedere actiegroep kan heel nuttig bezig zijn met z’n eigen tramlijn, of bushalte, maar om echt iets voor elkaar te krijgen moet je de grote lijnen in de gaten houden. Kennis van zaken is nodig, kennis over de machtsverhoudingen en die krijg je door samen te werken en van elkaar te leren.

De echte macht ligt bij het dagelijks bestuur van de Regioraad: een niet democratisch gekozen gremium. De leden van de regioraad en daarmee ook het DB hebben allen dubbele petten: zowel hun al of niet gekozen functie in gemeenteraad en/of -bestuur in de eigen woonplaats, als hun functie in de regioraad. Het vervoer valt niet meer onder de stadsregio: het heet nu vervoersregio.

Bezuinigingen
Saar Boerlage, in plaats van Erik van Geijn (POA), zal met Ellen van Eijk de GVB jaarverslagen exploreren en de volgende keer met uitgebreide financiële cijfers komen. Hoe komen onze tegenstanders er op om het fijnmazig OV de nek om te draaien? De bezuinigingen zijn door Den Haag enkele jaren geleden opgelegd aan de steden met een eigen vervoerbedrijf. De bedrijfsopbrengst van het GVB was in 2013 439 miljoen, ongeveer voor de helft uit kaartverkoop, verder uit reclame, en nog een aantal bronnen. Er moet 80 miljoen bezuinigd worden. De getallen worden beter uitgezocht. Daarentegen neemt het aantal betalende reizigers toe, o.a. door toeristen, die meer betalen dan de gemiddelde reiziger.

Het comité zegt tegen de gemeente: bezuinigen is oké, maar niet ten koste van de fijnmazigheid. Het zijn de ouderen, mensen met een fysieke beperking en mensen met jonge kinderen die de dupe zijn. En ook de toeristen (als men de drukte tenminste serieus wil spreiden).

VN-verdrag
Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap, New York, 13-12-2006 (Geldend van 14-07-2016 t/m heden) zegt in:

Artikel 9: Teneinde personen met een handicap in staat te stellen zelfstandig te leven en volledig deel te nemen aan alle facetten van het leven, nemen de Staten die Partij zijn passende maatregelen om personen met een handicap op voet van gelijkheid met anderen de toegang te garanderen tot de fysieke omgeving, tot vervoer, informatie en communicatie, met inbegrip van informatie- en communicatietechnologieën en –systemen, en tot andere voorzieningen en diensten die openstaan voor, of verleend worden aan het publiek, in zowel stedelijke als landelijke gebieden. Deze maatregelen, die mede de identificatie en bestrijding van obstakels en barrières voor de toegankelijkheid omvatten, zijn onder andere van toepassing op:

• gebouwen, wegen, vervoer en andere voorzieningen in gebouwen en daarbuiten, met inbegrip van scholen, huisvesting, medische voorzieningen en werkplekken;
• informatie, communicatie en andere diensten, met inbegrip van elektronische diensten en nooddiensten.

Als de gemeente wil bezuinigen, dan is het Aanvullend Openbaar Vervoer niet de oplossing. Misschien wel voor de portefeuillehouder Litjens, maar niet voor de stad in z’n geheel (wij dus). De busjes, taxi’s etc. (niet altijd even betrouwbaar) komen uit de WMO pot, en daar moet al zo veel uit betaald worden. Er zijn al 12 experimenten aan de gang in het AOV.

Snelheid
Haltes opheffen verhoogt de snelheid niet of nauwelijks. Op de overgebleven haltes heb je dan meer instappers. Gewone mensen vinden het belangrijk dat het OV voor iedereen is. Dat minder mobiele mensen veilig kunnen gaan zitten. Als de reis dan een minuutje langer duurt: geen probleem. Toch willen we allemaal wel dat bussen en trams op tijd rijden, dus:

• Afrekenen bij bestuurder afschaffen.
• In- en uitstappen door alle deuren.
• Tram en bus voorrang geven op auto’s, maar ook op fietsen.

Gesuggereerd wordt een politieke campagne jan-feb 2018. Maar dat is echt te laat. NU beginnen. Opgemerkt wordt we zijn al zo actief werkt voor geen meter. Voorbeeld stadsdeel Zuid. Echter het stadsdeel kan niet veel. De echte macht ligt bij de portefeuillehouder Litjens, en Directeur Vervoerregio van Paridon.

Richard Bakker (Ver. StadsVervoerBelang) heeft een belangrijk stuk met veel nuttige informatie (Wordt binnenkort aan alle aanwezigen toegestuurd, en als bijlage bij dit verslag gevoegd).
Ellen van Eijk: RAR moet altijd geraadpleegd worden, maar ze doen niks met de adviezen. Juridische stappen lijken zinloos: het is niet altijd duidelijk wie z’n schuld het is. De RAR vraagt bijvoorbeeld de rapporten van de rekenkamer op, daar valt munitie uit te halen.

Presentatie: “Hoe komt u er met het Openbaar Vervoer” Door Cisca Griffioen, voorzitter Bewoners Platform Zuidas
Enkele praktijkvoorbeelden, met gewone mensen en gewone vervoerswensen. Tegenwoordig zijn er al flinke loopafstanden, en veel overstappen, maar in de toekomst wordt het nog erger. Omdat het probleem van het Gelderlandplein zo groot is, is er een busje, betaald door de ondernemers. De chauffeur is van het GVB. Lijn 62 gaat niet meer veranderen. Met de start van de NZ lijn gaan alle Connexxionbussen die over de A’veenseweg rijden, naar Station Zuid dat een groot knooppunt wordt. De meeste passagiers krijgen te maken met minstens een extra overstap.
In het programma van eisen (daar zitten we aan vast tot 2024) staan de criteria voor halte-afstanden. De norm is nog 400 meter, maar 10% is al 800 meter (Let wel: hemelsbreed).
400 blijft bij de “ontsluitende” lijnen. Tangenten 800 meter. We moeten heel goed opletten dat de gemeente niet stiekem gaat oprekken, en het opheffen van haltes in de gaten houden.

Richting politiek: “wilt u zich eens aan de regels gaan houden?”

Regionalisering
Richard Bakker meldt dat er een aantal tangenten, snelle verbindingen komen in de randen van de stad. Tangent Zuid is er al: daar zijn te veel haltes opgeheven, zodat er weer extra verbindingen moeten komen. In West gaat hetzelfde gebeuren: de steeds populairdere bus 69 wordt ook regionaal en krijgt dan ook 800 meter-afstanden. Ondoordachte bewonersprotesten hebben een keerzijde: in West is daardoor een vrije busbaan een vrije busstrook geworden, maar slechts in één richting. Daar wonen mensen met geld en auto’s die het OV niet nodig hebben. Anderen worden de dupe. Aan de randen van de stad ontstaat vervoersarmoede.

De Structuurvisie is te zien als “een welwillend zelfbeeld” van de gemeente. Ze houden zich er onvoldoende aan. Daar moet je ze op pakken. En er moet veel meer maatschappelijke druk komen op db Regioraad en de portefeuillehouder. Acties zoals de ansichtkaarten van lijn 14. Maak duidelijk: WIJ WILLEN JULLIE PLANNEN NIET.

Tot slot
Enkele mensen hebben zich in principe opgegeven als lid van het comité Fijnmazig Openbaar Vervoer. Het comité zal een stevig raadsadres opstellen. Niet snel, wel goed.