Geen namenmonument
Heel bescheiden, zonder toeters en bellen, tegen de stopera aan, ligt het indrukwekkende monument voor het Joodse Jongensweeshuis. Dat steeds maar weer door betrokken Amsterdammers uit de buurt voor aanslagen behoed moet worden. Was het vier jaar geleden nog het Amsterdams Lichtfestival dat zijn tenten er bovenop opsloeg, later dreigde het IAmsterdam toeristenklimrek zijn poten erin te stampen. In de tussentijd toeristenbussen, vrachtwagens, een pop-up fietsenstalling ernaast voor het Rembrandtpleinpubliek. En nu is het weer de Stopera zelf die het monument zo vreselijk heeft toegetakeld.
Het relaas van een buurtbewoner:
“Ik zet dan zelf nog even de half/heel vergeten monumenten in de stad reeks (van Het Parool) voort met deze twee opnamen van het letter-monument in de straatstenen voor de Stopera die de contouren aangeven van het Joods Weeshuis (ontruimd door de Duitse Bezetter in samenwerking met de Amsterdamse politie en brandweer – deze spoot demonstrerenden destijds in 1943 weg -). Geen gids vermeldt dat ooit volledig: enkel de Nazi bezetter was de slechterik, maar de stapsgewijze overname door de Joodse Raad van het weeshuis, alsook de vergaande medewerking van alle gemeentelijke Amsterdamse diensten aan de Amsterdamse Holocaust, neen dat is geen populair onderwerp…
Elders schreef ik al bij herhaling hierover… wat vandaag te zien is nadat voor de zoveelste maal enorme kranen, donderende stalen containers voor puin en wat al niet meer zijn losgelaten boven dit straat-stenen-monument voor de zoveelste verbouwing van de Stopera die steeds maar weer niet blijkt te voldoen als gebouw.
Je ziet dat de grond ter plekke een centimeter of 30 naar beneden geduwd is… je ziet ook dat de in natuursteen gebeitelde tekst al meerdere keren vervangen is.
Disrespect voor dit monument is er al sinds het bouwwerk daterend uit 1863, ontwerp van architect Cornelis Outhoorn (bekend van onder meer het Amstelhotel), dat nog in goede staat verkeerde, gesloopt werd ten behoeve van de bouw van de Stopera; nb het gebouw was al eerder expres afgevoerd van de monumentenlijsten omdat vanaf 1945 de idee altijd geweest is van de verschillende gemeentelijke planologen om het Waterlooplein te beschouwen als een ’tabula rasa’ gebied om die nare oorlog te doen vergeten)… Ja ik behoor tot degenen die tot op het laatste geprobeerd hebben om de sloop van de nog geheel intact zijnde gevelwand met bedrijfsruimten, stadsvillas en gebouwen als het Joods Weeshuis, te behouden… tegenstander: De gemeente Amsterdam…
Ja, in mijn straatje aan de overkant wapperen vlaggen ‘Joods kwartier’ behorende tot de uitrusting van het Joods Historisch Museum… maar wie geeft er om dit monument? Wie plaatst nu eindelijk eens een goede historische uiteg bij dit monument en de kwalijke geschiedenis die het vertegenwoordigd?
Ook het Joods Historisch Museum blijft hierbij in gebreke.
Staat er bij al die aanbestedingen voor jaarlijks terugkerende eindeloze verbouwingen van de Stopera ergens aangegeven dat dit monumentje in ongeschonden staat een verbouwing dient te overleven? Is er wel ooit een overzicht gemaakt van schade en herstel over de jaren van deze lettering in natuursteen? Nog niet zo lang geleden heb ik persoonlijk nog het plaatsen van de letters Iamsterdam dwars over het monumentje gestopt. Ik holde naarbuiten en ging op de letter I staan die net met een kraan omhoog ging, met mijn mobiel in de hand en dreigde de van niets wetende kraanmachinisten dat ik onder de voorzien plek zou gaan staan en zo hun plaatsing onmogelijk zou maken… ze staakten hun hijswerk, gingen in conclaaf via de telefoon en de plaatsing ging niet door… zo ook een veteranen bijeenkomst (jazeker) waarbij enorme legertrucs op het monument geplaatst werden tijdens zo’n bijeenkomst waar de viering van ‘vrijheid’ bewerkstelligd door militair geweld gestalte diende te krijgen.”
TvT
Aan het Gemeentebestuur:
Vergeet bij alle ophef over een nieuw namenmonument onze bestaande monumenten niet. Nee, zij zijn niet altijd een toeristentrekker, en dat moeten ze ook niet zijn. En laat juist dit monument, zo verbonden met jullie werkplek, niet vertrappen. Nee, er mag geen muur of hek omheen, het ligt op straat, we lopen eroverheen en soms schuifelt er iemand er in gedachten langs om te lezen. Net als bij struikelstenen (stolpersteine).
https://www.onderdekeizerskroon.nl/blog/2015/11/10/megadle-jethomiem/
Hoed af voor uw vastberaden betrokkenheid bij behoud van deze plek van herinnering aan een donkere geschiedenis van Amsterdam. Eenzelfde meewarige neerbuigendheid ten aanzien van behoud van cultuur-historisch erfgoed ervaar ik in Nieuw West. De heersende cultuur van het gemeentelijk apparaat ziet de stad als onderneming en de betrokken bewoners als lastig. Alle goeds toegewenst in uw strijd voor dit bijzondere monument. Met vriendelijke groet, Nico Jansen