Hoorzitting bij Gemeente

Dinsdagmiddag 13 juni was de hoorzitting in de bezwaarprocedure om te handhaven op de Europese norm voor stikstofdioxide (NO2). Doel geen overschrijding in straten  van de grens van 40 μg/m³ NO2 toe te staan en daar alles concreet voor te doen en op korte termijn. Het was een openbare bijeenkomst. Naast de ambtenaren van hoorcommissie en namens het college, waren bezwaarmakers, belangstellen en politici aanwezig. Het ging er hier wat feller aan toe dan bij de hoorzitting van het Ministerie twee weken gelden.

Aanleiding
In 2015 heeft Milieudefensie met bewoners in de hele stad stikstofdioxide gemeten. Daarvan is in mei 2016 een rapport overhandigd met knelpuntstraten in Amsterdam aan Wethouder Choho.  Aan hem werd de ontluisterende houding van de gemeente Amsterdam uiteengezet in het afschuiven van de verantwoordelijkheid inzake luchtkwaliteit: ” Voor een handhavingsverzoek op luchtkwaliteit verwijst het Stadsdeel naar het Centrum, het Centrum acht zich echter ook niet verantwoordelijk en wijst naar het Ministerie van Infrastructuur en Milieu, die weer verwijst naar de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied…..”. De wethouder had wel mooie woorden, maar geen echte daden. Zeker niet tot op heden voor hen die tegenover een GGD-NO2-meetpunt wonen/werken en die ver boven de Europese norm zitten van 40 μg/m³ stikstofdioxide.

Na dit kastje-muur verhaal hebben 36 bewoners/werkenden in Amsterdam met behulp van de Partij voor de Dieren ten einde raad handhavingsverzoeken luchtkwaliteit ingediend, zowel bij het ministerie, de provincie, omgevingsdienst, de gemeente Amsterdam plus het stadsdeel en Europa. Het Ministerie en de gemeente Amsterdam namen de moeite om een besluit te nemen. Beide meldden (in overleg met elkaar) dat handhaving op luchtkwaliteit volgens de wet niet geregeld zou zijn. Daar tegen is bezwaar gemaakt. In het kader van de bezwaarprocedure was gevraagd om een hoorzitting. Bij het ministerie is die hoorzitting al geweest. Nu stond de hoorzitting bij de gemeente op de agenda.

Bezwaarmakers
De gemachtigde namens 10 bewoners/werkenden kreeg als eerste het woord en berichtte dat in de hoorzitting bij het Ministerie, het Ministerie de bal legt bij de gemeente.  De staat gaat alleen over rijkswegen en de stad over haar straten. De gemeente wees echter wederom naar het Ministerie. De gemeente zegt te handelen conform de afspraken met het Ministerie en heeft van hen (nog) geen commentaar gehoord. De bezwaarmakers hadden bij het Ministerie wel op aangedrongen op maatregelen tegen Amsterdam. Dat ging met name over de aard van de de tussen hen gemaakte afspraken in het kader van het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL). Over dat NSL heeft de Algemene Rekenkamer een vernietigend rapport geschreven (Luchtkwaliteit verbetert, maar komt het door beleid?). En constateert dat er nooit een tussentijdse evaluatie heeft plaats gevonden, laat staan op de (koten)effectiviteit van de onder het NSL gebrachte plannen. En evaluaties van getroffen maatregelen in relatie tot concentraties verontreiniging zijn niet of nauwelijks voorhanden.

NSL-maatregelen niet adequaat
Sommige NLS afspraken slaan zelfs nergens op. Zo zou er een letterlijk onbenoemde maatregel zijn voor de IJ-tunnel (Valkenburgerstraat, zuidelijke tunnelmond), die de stad niet gaat uitvoeren, omdat: de problematiek vanzelf oplost.… Het laatste GGD jaar gemiddelde tot en met maart 2017 in de Valkenburgerstraat is 57 μg/m³ NO₂  Dat is bijna 50% meer dan de grens die Europa stelt. En die grens van  40 μg/m³ NO₂  is ook niet gezond. Of wordt er gepocht met het  Verbeteren doorstroming Stadhouderskade Oost, die echt niet werkt, als je feitelijk vanwege de hoeveelheid verkeer 2 keer moet wachten voor elk stoplicht in die straat…. Het laatste GGD jaar gemiddelde tot en met maart 2017 op de Stadhouderskade is 56 μg/m³ NO₂. Ook andere beloften van Amsterdam over schone lucht (bij parkeren en verkeer!) doen niks in de straten waar bezwaarmakers wonen/werken.

Europa
Europa geeft de burgers bij milieuzaken betere en billijkere toegang tot nationale rechters. Zie ook de factsheet: Burgers   moeten naar de rechter kunnen stappen als de overheid  de rechten en verplichtingen die voortvloeien uit EU-milieuwetgeving, niet naleeft.  … om hun gezondheid en het milieu te beschermen. Dat is gedaan omdat niets doen het bereiken van de EU-milieudoelstellingen bemoeilijkt en burgers niet optimaal profiteren van de EU-milieuwetgeving.  Net als bij het Ministerie is gevraagd: “Maar moet het zover komen?” Kan de gemeente dus niet zijn verantwoordelijkheid nemen, zonder een rechter? Mede gelet op de hoeveelheid jurisprudentie en de urgentie van ons handhavingsverzoek”.

Jurisprudentie van het Europees Hof van Justitie geven alle individuele burgers gelijk dat als steden onvoldoende hun best doen, dat zij andere plannen moeten maken. Plannen die wel moeten werken, om op een zo kortst mogelijke termijn er voor te zorgen dat de uitstoot-waarden dalen onder de Europese norm. 

Amsterdam
De gemeente blijft er bij dat zij voldoen aan de gemaakt afspraken conform het NSL. En daarnaast ook nog veel meer doet. Maar volgens de bezwaarmakers geen enkele lokaal specifieke maatregelen dus in hun straten. Dat bewijst de Europese norm-overschrijding ter plaatse. Er zijn extra/nieuwe/andere maatregelen nodig. Ook al zijn die politiek onwelgevallig; het is niet anders. Amsterdam zegt dat zij de maatregelen neemt die gevraagd kunnen worden, maar uit het arrest van 5 april 2017, commissie/Bulgarije, c-448/15  volgt dat Amsterdam er alles aan moet doen om onder de norm te komen. Het nemen van maatregelen/ “een plan” is onvoldoende, als het onvoldoende effect sorteert. Er blijken immers geen passende en doeltreffende maatregelen door Amsterdam ten uitvoer zijn gelegd om de periode van overschrijding van de grenswaarden zo kort mogelijk te houden in de zin van artikel 23 lid 1 van de richtlijn.

Door het Europese Hof worden geen verzachtende omstandigheden geaccepteerd. Het is irrelevant of deze niet nakoming voortvloeit uit de wil van de lidstaat (c.q. gemeente, immers het ministerie sluist door en het is een gemeente straat!) waar deze aan is toe te rekenen, uit zijn nalatigheid, of uit technische moeilijkheden, die hij zou hebben ondervonden (zie arresten 1 oktober 1998 Commissie/Spanje C-71/97, Eu: C 198:455 punt 15, en 4 september 2014 Commissie/Griekenland, C-5351/13, niet gepubliceerd , Eu:C:2014:2150, punt 23).

Dus wat Amsterdam ook “beargumenteert” over anderen die maar bij blijven dragen aan de vervuiling, of het kiezen voor een goede bereikbaarheid en verwijzen naar titels als Hoofdnet, Plusnet… Dat alles doet er dus niet toe!

Bezwaarmakers vragen dan ook:

• Passende maatregelen (dus niet slechts maatregelen die een bijdrage leveren aan beleid dat slechts een verwachting behoeft te bevatten)
• Waarbij resultaat voorop staat: beëindiging van de overschrijding
• En wel op zo kort mogelijke termijn

Uitspraak van de gemeente volgt (na overleg met het Ministerie… hoe zo onafhankelijke hoorzitting/adviescommissie) voor 19 juli.

Bijlage

• Pleitnota Wijkcentrum d’Oude Stad

Tegen alle verwachtingen in is de luchtkwaliteit er in Amsterdam vorig jaar niet beter op geworden https://t.co/7J9VUgJVVY

— Het Parool (@parool) 12 juli 2017

Schijndemocratie. buurt laten lullen want we doen toch waar wij van de Gemeente Amsterdam zin in hebben!!! https://t.co/tgmH0WVdG3

— FairCity Amsterdam (@IamFairCity) 26 juni 2017