Raad van State en luchtkwaliteit

Vrijdag 15 mei ontvingen wij de uitspraak van de Raad van State inzake handhavingsverzoeken luchtkwaliteit bij de gemeente. Na bijna 4 jaar procederen door d’Oude Stadt bij de administratieve rechter krijgen bewoners en werkenden de opdracht dit soort kwesties maar bij de civiele rechter aan te kaarten.

Eind 2016 dienden 36 bewoners en of werkenden in een van de (toen) 23 knelpuntstraten die de GGD signaleert handhavingsverzoeken in o.a. tegen de gemeente en het rijk. Zij verzochten de luchtkwaliteit onder de wettelijke normen te brengen. Die verzoeken werden afgewezen. In april 2017 startte de bezwaarprocedures bij het rijk en de gemeente. Beide wezen de bezwaren af met de reden dat de wet niet voorzag in een handhavingsprocedure. Burgers hebben dat recht niet. Daarop werd door 10 bewoners de rechter ingeschakeld.

2017
Ondertussen won Milieudefensie op 7 september 2017 het Kort Geding bij de burgerlijke rechter. Een echte overwinning want de staat moet zich aan de wettelijk gestelden luchtkwaliteitsnormen houden.

2018
17 oktober 2018 oordeelde de Raad van State in zake de handhavingsverzoeken bij het Ministerie. De Raad wees op de omissie in de wet en verklaarde de verzoekers niet-ontvankelijk. Een wees hen naar het alternatief: de burgerlijke rechter.

2019-2020
De gemeente stelde in de beslissing op bezwaar dat we bij beroep bij de rechtbank Amsterdam moesten zijn. Maar die rechtbank verklaarde zich met datum 27 maart 2019 onbevoegd en stuurde verzoekers naar de Raad van State. Daarvan ontvingen wij dus op 15 mei 2020 de uitspraak. De Raad gaat niet in op alle Europees rechtelijke argumenten. Wijst naar hun uitspraak in 2018 en dat burgers maar naar de civiele rechter moten gaan. Wel ziet de Raad dat de gemeente een technisch verkeerd besluit heeft genomen. De Raad doet dat zelf af en verklaart in feite iedereen niet ontvankelijk. Toch een kleine bonus; d’Oude Stadt krijgt het betaalde griffierecht terug.

Conclusie
Bijna 4 jaar wachten op deze procedure heeft dus niks extra’s opgeleverd. De wet voorziet niet in een regeling voor burgers om eisen te stellen aan de overheid op het gebied van luchtkwaliteit. De wetgeving van het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit is alleen een intern feestje tussen bestuursorganen. Burgers staan daarom met lege handen bij de administratieve rechter. Voor handhaving op luchtkwaliteit moeten burgers een procedure bij de civiel rechter starten net zoals Milieudefensie dat in 2017 heeft gedaan.

Inmiddels is de lucht in Amsterdam (tijdelijk) geklaard. En dat vanwege een heel andere redenen dan genomen (verkeers)maatregelen van deze gemeente. Bewoners rest dus alleen een civiele procedure. Daar waren zij al mee bezig: www.schonelucht.amsterdam Maar waarschijnlijk zal de rechter dat vanwege die verbeterde luchtkwaliteit nu niet opportuun achten. Aan de andere kant laten we onderzoeken of een beter onderbouwd handhavingsverzoek meer kans van slagen heeft. Er zijn tenslotte nog steeds plekken die op dit moment boven de luchtkwaliteitsgrenswaarde zitten.

Bijlage:

• Uitspraak 13 mei 2020  ECLI:NL:RVS:2020:1217