SOHO, de rechtszaak

Donderdag 28 november diende voor de rechtbank Amsterdam de beroepszaak inzake de verleende exploitatievergunning van SOHO. Die zaak was aangespannen tegen de gemeente door zowel SOHO als omwonenden, zij het op andere gronden. Een gecompliceerde kwestie, die ook nu niet werd afgehandeld.

Wat vooraf ging: SOHO, een Britse exclusieve hotelketen/clubhuis met vestigingen in de hele wereld wilde een vestiging in Amsterdam aan de Raamgracht. De buurt protesteerde: er waren al genoeg hotelkamers in de buurt en op meer verkeer zat men ook niet te wachten. De (toen nog) deelraad wees het plan af in 2014.

Tot stomme verbazing van bewoners in en rond de Spuistraat werd, ondanks de toenmalige hotelstop, het Bungehuis aan SOHO vergund. Hoe dat kon? De hotelstop gold niet voor hotels met een “uniek concept”. En dat was gedefinieerd als “bijvoorbeeld SOHO”.
De buurt tekende bezwaar aan, de gemeente wees dat af. De buurt ging in beroep, de rechtbank Amsterdam wees de omgevingsvergunning af. De gemeente ging in hoger beroep, en werd door de Raad van State in het gelijk gesteld.

Voortdurende overlast
SOHO kwam er, kreeg een exploitatievergunning, en werd feestelijk geopend. En dat heeft de buurt geweten! Natuurlijk is een openingsfeest eenmalig, en zou het als een incident bezien kunnen worden. Maar helaas is dat niet het geval. Regelmatig zijn er evenementen op het dak waar luide muziek over de wijde omgeving wordt uitgestort. Nog steeds blijken de gasten het heel interessant te vinden om te gluren bij de buren. En zijn er ook binnenshuis lawaai-evenementen die tot in de naastgelegen woningen doordringen.

De buurt heeft bezwaar aangetekend tegen de exploitatievergunning, de gemeente wees het af. Sterker nog, de gemeente haalde nu juist de punten uit de vergunning die nog enigszins bescherming boden aan de omwonenden. De buurt ging in beroep.
Meer klachten werden verzameld, nu ook van mensen die SOHO eerst het voordeel van de twijfel hadden gegund. Vrij recent nog een zeer luidruchtig feest met DJ op het dak met daarbovenop nog meer hinder door een ontsierende lichtshow tegen de fraaie gevel.

Zitting
De kwestie is gecompliceerd omdat SOHO meer is dan alleen maar een hotel met een hotelbar voor klanten. Er zijn ruimtes verhuurd, er is overal door het gebouw allerlei horeca. Meestal additionele horeca, bestemd voor de gasten van wat er toevallig gevestigd is, een schoonheidsslon of een sportruimte. Op het dak een zwembad met een terras en ook weer horeca die het terras bedient.
Geen terras in de publieke ruimte, zegt SOHO, de omwonenden zeggen: wel openbaar toegankelijk, want de gasten mogen iedereen meenemen. Additionele horeca kent de sluitingstijden van de hoofdfunctie, en die zijn in feite onbeperkt; een terras dat publiek toegankelijk is heeft zich te houden aan de sluitingstijden van de apv. SOHO zegt dat de muziek in de horeca uit gaat om 23:00 uur, naleving van het activiteitenbesluit. Bij speciale “events” willen ze wel gebruik maken van ontheffingen. Het zwembad gaat momenteel dicht om 23:00, maar gasten die dat willen kunnen er op verzoek wel later in.
De bovenste verdieping en het dak zijn niet de enige bron van geluidsoverlast: het komt ook dwars door de muren heen in naastgelegen woningen.

Voorstel
De drie rechters leken al vanaf het begin aan te sturen op onderling overleg. De woordvoerder van de omwonenden verklaarde dat de belangen van de bewoners steeds ondergeschikt werden bevonden aan die van SOHO; dat er daardoor geen vertrouwen meer was in de gemeente. Wat ook stak was dat de Raad van State positief hadden geoordeeld over de omgevingsverunning, terwijl er toen nog niet eens sprake was van een zwembad en dakterras.
De rechters hoorden klachten van aanwezige omwonenden aan, ook de klacht dat SOHO niets deed tegen klachten van geluidsoverlast. De omwonenden zeiden ook dat ze steeds verrast werden door overlast. SOHO dacht dat het misschien zou helpen als ze omwonenden ook zouden uitnodigen voor hun “events”. En is bereid tot gesprekken omdat kennelijk de maatregelen om overlast te voorkomen niet effectief genoeg zijn. SOHO zegt wel te willen “inleveren” maar houdt wel de weg open om in de toekomst activiteiten te wijzigen.
Op de vraag aan de gemeente of er meer maatwerk geleverd kan worden bleef het antwoord vaag. Dat moest bekeken worden.

De rechters stelden een mediationtraject voor. Met geven en nemen. Als zij zelf zouden besluiten om regels of voorwaarden aan te scherpen voorzagen zij een eindeloze reeks van handhavingsverzoeken waar niemand mee gebaat is. De drie partijen werden de gang op gestuurd en kregen een kwartier om de standpunten te bepalen.

Mediation
De bewoners hadden enerzijds twijfels over mediation, maar anderzijds hadden ze ook geen trek om nu een uitspraak af te wachten om daarna misschien weer in hoger beroep te moeten. En gedoe met handhavingsverzoeken is ook een gebed zonder end. Als de mediation zou mislukken, had de rechter gezegd, dan werd deze rechtszaak gewoon weer voortgezet en lag alles weer in handen van de rechter.

Na de schorsing bleken alle drie partijen akkoord te gaan met mediation. De gesprekken zullen plaatsvinden in een mediationkamer in het gerechtsgebouw. Van de rechtszitting komt een schriftelijk verslag (het officiele Proces Verbaal), maar ook kan voor details (“wat is er precies gezegd”) gebruik worden gemaakt van het audio-verslag.

Na afloop kwamen vertegenwoordigers van de drie partijen nog bij elkaar met iemand van het mediationbureau om papieren te tekenen (de tekenbevoegde van SOHO was overigens niet aanwezig), en nog enige toelichting te krijgen. Hoe de kosten worden verdeeld moet worden overlegd. De vertegenwoordigers van de bewoners stellen dat zij niet de oorzaak zijn van de overlast.
Nu is het voorlopig wachten op het mediationbureau en een mediator …