WeMakeThe.City, een internationaal stedelijk innovatie-festival, organiseerde op donderdag 21 juni in Pakhuis de Zwijger een gesprek over ademruimte in de stad, met de ondertitel: een nieuwe lente, meer schone lucht? Deelnemers aan het gesprek waren deskundigen, de politiek, ondernemers en belangenbehartigers voor schone lucht.
De presentatie was in handen van Bahram Sadeghi. Afgetrapt werd met een gesprek tussen Joost Wesselink van het RIVM en Alex Burdorf van de Gezondheidsraad commissie luchtkwaliteit, die het rapport uitbracht: Gezondheidswinst door schonere lucht (23 januari 2018). De huidige luchtkwaliteit van Amsterdam kwam aan bod (is echt niet goed). Ook het effect van luchtverontreiniging op onze gezondheid. De concentraties fijnstof, stikstofdioxide en ozon in de lucht leiden naar schatting tot 12.000 vroegtijdige sterfgevallen per jaar. De grootste bron van fijnstof is de landbouw. Daarna verkeer, inclusief scheepvaart (ook in de grachten) en luchtvaart.
Luchtverontreiniging levert een belangrijke bijdrage aan ziekte en sterfte. Alleen al blootstelling aan fijnstof is verantwoordelijk voor zo’n 4% van de ziektelast in Nederland. Na roken (13%) behoort luchtverontreiniging daarmee tot één van de belangrijkste risicofactoren, in dezelfde orde van grootte als overgewicht (5%) en weinig lichamelijke activiteit (3-4%).
Gemiddeld een paar dagen eerder doodgaan is niet interessant. Wel belangrijk is de kwaliteit van leven van mensen met longziekten bv. astma patiënten, en dat zijn er veel. Die wordt ernstig aangetast door luchtverontreiniging.
De Europese normen voor fijnstof en stikstofdioxide zijn geen gezondheidsnormen. En die Europese normen worden in Amsterdam op dit moment niet eens overal gehaald. Voor de gezondheid zou het beter zijn de WHO-normen te hanteren. Alleen voor fijnstof is daar een lagere norm bepaald. Voor stikstofdioxide nog niet. Op de vraag waar die WHO-norm in Nederland gehaald wordt, antwoordde Joost Wesselink dat dat alleen op de waddeneilanden zo was. Maar daar was wellicht de concentratie ozon weer wat aan de hoge kant. Feit blijft dat voordat Amsterdam aan de WHO-normen voldoet er nog heel wat moet gebeuren.
Gemeente
Harry van Bergen, senior beleidsadviseur Luchtkwaliteit van de gemeente Amsterdam liet zien hoe Amsterdam de schone lucht aanpakt. Ook daar aandacht voor gezondheid, maar voornamelijk toch voor de ruimtelijk impact; ergo bij slechte lucht geen nieuwbouw. Dus konden de bouwplannen in de Spaarndammerbuurt alleen gerealiseerd worden als er een autotunnel kwam (in bestaande straten past men die oplossing niet toe….). Het verhaal kwam er eigenlijk op neer dat de vervuiling vooral van buiten komt, dat bij een vergelijk met steden als Los Angeles of Beijing de luchtkwaliteit in Amsterdam nog niet zo gek is. Wel erkend werden de lokale knelpunten door het verkeer, maar daar dragen ook ander vervuilers bij, zoals scheepvaart, industrie en huishoudens. De maatregelen die ingezet zijn: de milieuzones, schoner parkeren, schoner ov en Amsterdam elektrisch.
Panel
Daarna spraken met elkaar Anne Knol (Milieudefensie), Zeeger Ernsting (GroenLinks), Willem Koster (voorzitter van de ondernemersvereniging Amsterdam City) en Paul Busker (d’Oude Stadt). Onderwerp: wat er nog moet gebeuren in Amsterdam. Daarbij kwam aan de orde de plannen van het nieuwe coalitieakkoord. Niet duidelijk en concreet genoeg. Nergens wordt gesproken over plannen om in de 23 knelpuntstraten in Amsterdam van de GGD op korte termijn de luchtkwaliteit te verbeteren. Gedoeld werd op de rechtszaken via d’Oude Stadt over handhavingsverzoeken om aan de huidige luchtkwaliteitsnormen te voldoen, die afgewezen worden “omdat de wet er niet in voorziet”. Ook Milieudefensie moest de rechter inschakelen om de overheid te bewegen iets te doen aan de luchtkwaliteit (op korte termijn en met werkende concrete plannen). De zienswijze van d’Oude Stadt laat niets heel van die plannen van Amsterdam. Die gaan echt niet over een serieuze aanpak van de slechte luchtkwaliteit in de knelpuntstraten. De politiek moet dus aan de slag. GroenLinks ziet ook dat er concretere plannen moeten komen en meer dan alleen maar parkeerplekken laten verdwijnen (conform coalitieakkoord). Ook de ondernemersvereniging was het eigenlijk roerend eens dat er ingegrepen moet worden op de hoeveelheid verkeer. Alle partijen waren eensgezind dat dit in overleg met elkaar (bewoners, ondernemers en politiek) de enige weg was naar schone lucht conform de WHO-norm.
Brussel
Tegelijkertijd vergaderde in Brussel ook een gemêleerd gezelschap over de luchtkwaliteit daar. Die is daar alarmerend slecht. Op het eind van de avond werd in een live verbinding tussen beide steden gesproken over ieders oplossingen. Beide wilden de auto’s terugdringen en meer de fiets gebruiken, of lopen. Bahram Sadeghi sloot de avond af door de Belgen veel fietsfiles toe te wensen een fenomeen dat de Belgen nu nog niet eens kennen.
Zie ook:
- Bekijk hier het programma terug
- WeMakeThe.City