Ga naar de inhoud

Schone Lucht NU

SchoneluchtAmsterdam1Donderdag 7 september 2017 heeft de voorzieningenrechter in Den Haag uitspraak gedaan in de zaak van Milieudefensie tegen de Staat. De rechter oordeelde in kort geding dat de Nederlandse Staat binnen twee weken een kwaliteitsplan moet opstellen dat daadwerkelijk zorgt voor een schonere lucht en dat aan de regelgeving voldoet. Het plan moet maatregelen bevatten die ervoor zorgen dat alle overschrijdingen op de kortst mogelijke termijn zullen zijn verdwenen. Ook heeft de voorzieningenrechter de Staat verboden om maatregelen te nemen die tot voortgaande of nieuwe overschrijdingen van de grenswaarden zullen leiden.

Milieudefensie eiste twee weken geleden in kort geding dat de overheid snel maatregelen neemt om voor schonere, gezondere lucht te zorgen en is door de rechter in het gelijk gesteld. De rechter eist dat de staat een plan moet maken met maatregelen, zodat alle overschrijdingen van de grenswaarden voor fijnstof en stikstofdioxide (NO2) op de kortst mogelijke termijn zullen zijn verdwenen. De rechtbank gaat niet mee met de stelling van de staat dat ze toch al voldoende inspanningen verricht om de luchtkwaliteit in Nederland te verbeteren. De Europese grenswaarden zijn geen inspanningsverplichtingen, maar resultaatsverplichtingen!

Beoordeeld dient te worden of het NSL “passende en doeltreffende maatregelen” bevat om de periode van overschrijding van de grenswaarden “zo kort mogelijk” te houden (Conform artikel 23van de Europese Richtlijn). En de rechter vindt van niet: in het NSL staat enkel een opsomming van generieke landelijke maatregelen. Daarmee voldoet het NSL niet aan de eisen die voortvloeien uit Bijlage XV van de Richtlijn.

Geen uitstel
De rechter rekent hard af met het argument van de staat dat Nederland nog tijd genoeg heeft om de normen te halen.   Ander steden zoals Brussel moesten al in 2010 voldoen, hadden geen uitstel gevraagd en werden nu pas door Europa gemaand.  Na uitstel van Europa moest Nederland per 1 januari 2015 voldoen aan de Europese normen voor luchtkwaliteit. Van de rechter krijgt de staat geen uitstel meer.

“De termijn om aan de grenswaarden te voldoen is al geruime tijd verstreken, maar de grenswaarden voor fijnstof en stikstofdioxide worden nog steeds op meerdere locaties in Nederland overschreden”.

Maar bovenal: de Staat is verder verboden maatregelen te nemen die leiden tot het in stand houden van, of nieuwe overschrijdingen van de grenswaarden!

Anne Knol van Milieudefensie: “We zijn blij dat de rechter de Staat dwingt om de gezondheid van de burgers beter te beschermen”, aldus Knol. “De luchtvervuiling in Nederland moet nu echt aangepakt worden zodat minder mensen door luchtvervuiling ziek worden of doodgaan. Ook voor de miljoen longpatiënten in Nederland is dit zeer hoopvol nieuws.”

Amsterdam
Amsterdam heeft minimaal 23 “knelpunt”straten waarin volgens metingen van de GGD de Europese normen voor stikstofdioxide worden overschreden. Dat kan tot vroegtijdige sterfte leiden. De schadelijke stoffen komen onder meer vrij door auto’s. Wijkcentrum ‘d Oude Stadt heeft namens 10 bewoners wonende tegenover een stikstofdioxide-meetpunt van de GGD zowel het Ministerie als de gemeente Amsterdam verzocht de Europese normen te handhaven. Het ministerie wees dat verzoek af. Die afwijzing is wel ingebracht in dit kort geding, om te bewijzen dat de burgers keer op keer ongelijk krijgen van het Ministerie in hun eis om maatregelen voor gezonde lucht (Rechtsoverweging 4.2). Amsterdam wees de handhavingsverzoeken om onder de Eurpese norm te blijven ook af.

Net als in die bezwaarzaak betoogde de Staat in het kort geding van Milieudefensie dat enkel overschrijdingen resteren op hardnekkige lokale knelpunten en dat hij geen bevoegdheden heeft om zonder medewerking van provincies en gemeenten die lokale knelpunten op te lossen. De rechter zegt dat de staat met dat betoog de Europese Richtlijn miskent, die verplichtingen oplegt aan de lidstaten van de Europese Unie, dus aan de Nederlandse Staat en dat de minister verantwoordelijk is voor een programma van maatregelen om aan de grenswaarden te voldoen! Hoe de staat een en ander (samen) heeft geregeld ontslaat haar niet van die verantwoordelijkheid. Welke maatregelen het vast te stelten luchtkwaliteitsplan dient te bevatten, valt – zoals de Staat terecht heeft opgemerkt – onder de beleidsvrijheid van de Staat.

Wordt vervolgd

  • Binnen twee weken moet het Ministerie met een concreet plan van aanpak komen
  • Op de uitspraak in kort geding van 7 september, waar tegen de staat deels beroep heeft ingesteld, maar niet op het onderdeel dat het plan er moet komen,
  • Milieudefensie, samen met 50 burgers voeren ook nog een bodemprocedure tegen de staat. De behandeling bij de rechtbank is gepland op 14 november.
  • Tegen de beslissingen op bezwaar inzake de handhavingsverzoeken staat beroep open.

Bijlage

https://twitter.com/milieudefensie/status/905741467771174912

https://twitter.com/NielsHazekamp/status/905758235059245056

https://twitter.com/Longfonds/status/905715017718390784

https://twitter.com/zeeger/status/905715633521864704

https://twitter.com/anne_knol/status/905714752558653441

https://twitter.com/OudeStadt/status/905775555307597825